Website “Vereniging Basisinkomen” – 2013. Complete tekst in originele PDF.

Er zijn meer modellen te vinden, dit is één voorbeeld. In dit plan wordt uitgegaan van een basisinkomen van € 900.

Stap 1

Hervorm het huidige belastingstelsel, zodat het langzaamaan kan groeien naar een volwaardig basisinkomen. In de praktijk wordt de huidige heffingskorting (€ 1.315/jaar) in een maandelijks bedrag van € 110 uitgekeerd c.q. verrekend op loonbriefje. Vervolgens wordt deze korting geschrapt uit belastingen. Deze 1^e fase is kostenneutraal.

Stap 2

Ophoging tot een gedeeltelijk basisinkomen van € 380 per maand per persoon, voor iedereen tussen de 18 jaar en de AOW leeftijd. Deze stap vergt een verhoging van de (in-)directe belastingen met ca. 10 miljard € per jaar. (Dat is minder dan 4% van de Rijksuitgaven.) Er is geen verplichting meer om zich ter beschikking te stellen van de arbeidsmarkt. Een deel van de beroepsbevolking zal zich daardoor geheel of gedeeltelijk terugtrekken. Met name zij die zwaar en/ of vervelend werk hebben. Daar staat tegenover dat de armoedeval verdwijnt. Er zullen zich dus weer meer mensen begeven op de markt van betaald werk. Ook zelfstandig ondernemerschap wordt bevorderd (want basisinkomen dekt een deel van het ondernemersrisico). Welk effect overheerst is moeilijk exact te voorspellen van te voren. De praktijk zal dit moeten uitwijzen. Doordat het gedeeltelijk basisinkomen bescheiden is zullen de effecten in de praktijk gematigd zijn. Veel gematigder dan invoering van een volledig basisinkomen van 900 € in een keer.

Stap 3

Basisinkomen gaat naar € 700 per maand. Deze stap vergt een extra verhoging van de (in-) directe belastingen met 9 tot 12 miljard € per jaar (een verhoging van de Rijksuitgaven met tussen de 4 en 6 %).

Waarom het bedrag van € 700? Het is de helft van het sociaal minimum (bijstandsuitkering) voor een stel. Dat betekent dat slechts nog alleenwonenden zonder betaald werk gecompenseerd moeten worden. Dit kan door de huidige alleenstaandentoeslag te handhaven. Alle andere regelingen van de sociale zekerheid zijn dan niet meer nodig, afgezien van aanvullingen op WW of WIA die sociale partners bij cao kunnen regelen en betalen. De bijstandsregeling kan dan worden afgeschaft. De AOW blijft in dit systeem nog op de oude manier gefinancierd.

In elk geval zal een (groot) deel van de uitvoeringskosten van de huidige sociale zekerheid kunnen verdwijnen. Uitvoering van de huidige sociale zekerheid vergt zeker 5 miljard € structureel.

We schatten in dat 3 miljard daarvan kan verdwijnen. In dat geval bedragen de extra kosten voor deze stap geen 12, maar minus 3 is 9 miljard totaal.

Dit basisinkomen heeft nog meer effect op de arbeidsmarkt dan het gedeeltelijke basisinkomen uit Stap 2. Opnieuw zal een deel van de beroepsbevolking zal zich geheel of gedeeltelijk terug trekken. Zij maken de keuze voor minder inkomen en meer vrije tijd. Daar staat tegenover dat er meer mensen zullen gaan werken ( de armoedeval is nu compleet verdwenen: ‘werken loont’). Het aantal ZZP-ers zal een hoge vlucht nemen.

Stap 4

Overgang naar een OBi van ca. € 900 per maand. Eerst komen we op € 7,7 miljard extra aan heffingen. De huurtoeslag voor alleenstaanden zonder betaald werk verdwijnt. De laatste € 2 miljard van de uitvoeringskosten van de sociale zekerheid kunnen ook verdwijnen. In totaal kost deze stap nog eens € 6 miljard aan extra heffingen.

Stap 5

In de laatste stap wordt binnen de AOW het verschil in uitkeringshoogte tussen alleenstaanden en samenwonenden ongedaan gemaakt. Indien de nieuwe uitkering circa € 900 per maand blijft zijn gaan de samenwonende AOW’ers er op vooruit en de alleenstaanden iets achteruit. De overheid moet dan per saldo naar schatting nog eens € 1,3 miljard bijpassen.

Samenvatting

Invoering van een OBi van € 900 per maand vergt ca. € 30 miljard aan extra bezuinigingen. Stap 1 is bijna kostenneutraal. Stap 2 kost 10 miljard en stap 3 kost 12 miljard De vierde stap vergt 7,7 miljard en de vijfde 1,3 miljard €. In totaal 30 miljard dus.

De uitvoering van de huidige sociale zekerheid kan worden afgeschaft. Dat scheelt 5 miljard. De schatkist zal minder huurtoeslag hoeven uit te keren. Dat scheelt nog ruim een miljard.

Extra heffing kan gefinancierd worden door alle producten en diensten met 25 % te belasten ( gebeurt al in Denemarken en Zweden): opbrengst ca. 26 miljard € ( 18 +8) of door een ruime verdubbeling van  de ecotax of ( deels) door invoering van een 62 % toptarief in de inkomstenbelasting en een nieuwe belasting op financiële transacties (Tobintaks à la wat Frankrijk voorstelt) of door 10 % te bezuinigen op de overige uitgaven van de Rijksoverheid.