Het Basisinkomen – Verkenning 05 – De politiek
Wat vindt de politiek er eigenlijk van?
Ik ga er niet moeilijk over doen. Zoals eerder gezegd durf ik best moeilijke stellingen te betrekken en betwistbare uitspraken te doen. Alles voor het goede doel. Dat zouden meer mensen moeten doen … In het politieke spectrum mag je me best aan de linkse kant plaatsen, maar ik ben door mijn studie en de vele jaren aan kennis en ervaring zeker niet blind voor een aantal right wing uitgangspunten. Als continu beschouwend en lerend mens, lange tijd werkzaam in management en marketing, ontkom je nu eenmaal niet aan nuances. Links of rechts, leven en maatschappij zijn veel te complex om het op die manier te simplificeren.
Dat vastgesteld hebbende: wat zijn de actuele standpunten van de politieke partijen? De website van Vereniging Basisinkomen geeft een overzicht en ik voeg er wat persoonlijk commentaar aan toe.
Volgens dit document heeft de SP, althans in de persoon van Paul Ulenbelt, geen hoge pet op van de ideeën rond het basisinkomen. Het lijkt er zelfs op dat mijnheer Ulenbelt nauwelijks weet waarover hij het heeft. De SP meldt op haar eigen website het volgende: “Volgens Ulenbelt is het basisinkomen geen goed idee omdat het uitkeringen en toeslagen – die nu nog terecht komen bij mensen die het nodig hebben – uitsmeert over álle mensen, dus ook de mensen die het niet nodig hebben.”
In SPANNING, een uitgave van het wetenschappelijk bureau van de SP (jaargang 16, nummer 8, september 2014) staat een interview met Paul Ulenbelt. De laatste zin hieruit luidt als volgt: ”Werkende mensen hebben recht op een groter deel van ‘de taart’, maar daar is klassenstrijd voor nodig. Als iedereen een basisinkomen krijgt, dan kun je dat wel vergeten.”
Voor support op dit onderwerp moet ik dus niet bij de SP zijn. Of toch wel? SP afdelingen in o.a. Helmond (hofleverancier in het college van B&W) en Wageningen denken er blijkbaar toch genuanceerder over. Het basisinkomen staat hier in elk geval op de agenda. Ontwikkelingen worden gevolgd. Samenwerking of zelfs samensmelting op de linkerflank (met o.a. GL en PvdD) is in mijn ogen een essentiële optie voor de toekomst.
GL houdt er wat modernere opvattingen op na, blijkens dit standpunt van 15 januari 2015: Basisinkomen: positief, goedkoop en makkelijker! Ook kan ik me prima vinden in de realistische kijk op zaken:
“Natuurlijk, we zijn er nog lang niet, want het is veel ingewikkelder dan dat we hier schetsen. Zo staat landelijke wetgeving nog in de weg. Toch vinden we het tijd om stappen te zetten. Daarom zijn we bezig met een voorstel waarin we het college van B&W vragen uit te zoeken wat de mogelijkheden en beperkingen zijn.
We betrekken hier graag inwoners van Nijmegen bij. Daarom roepen we bij deze iedereen op: heeft u ideeën voor het experiment of expertise op dit onderwerp, neem contact op! Innovatieve, maar ook een kritische inbreng is welkom. En wie weet ontwikkelen we samen een systeem waarbij veel kosten worden bespaard en meer mensen werk vinden. Een win-win situatie voor iedereen.”
Als oud GL lid – ik heb met een PPR/PSP verleden destijds mijn lidmaatschap opgezegd n.a.v. de Kunduz kwestie – ben ik verheugd te constateren dat de partij weer in rustiger vaarwater terecht is gekomen. We zullen ’t zien, er zijn nog meer onderwerpen dan het basisinkomen … Voor GL geldt uiteraard ook de aanbeveling om meer samenwerking/samengaan op links na te streven.
Op een D66 congres van 14 november 2014 bleek dat er voorlopig niet veel meer dan een verkenning in zal zitten: “D66 wil onderzoek naar de effecten van een basisinkomen”.
Okay, het is een begin, maar voor mij op dit moment niet overtuigend genoeg. Ik weet het niet, veel vertrouwen kan ik in deze vroeger links en nu verlicht rechts liberale partij niet hebben. Licht populistisch in het midden laverend wordt links en rechts ingehaakt op popi onderwerpen. Ik kan en zal echter nooit vergeten/vergeven dat ook zij deel uitmaakten van de Paarse nachtmerrie en een steun in de rug vormen voor het huidige desastreuze beleid van VVD en PvdA. In mijn ogen kan een constante trade out van eigen punten tegen gedogen op onderdelen nooit de basis zijn voor structurele, maatschappelijke hervormingen.
De PvdA gaat wat verder dan D66, maar volgens het partijcongres van januari 2015 loopt men, benevens enkele aanzetten om tot onderzoek en experiment te komen, in deze partij niet warm voor het basisinkomen. Wat mij (en recente peilingen) betreft kan het restant PvdA zich qua zetels beter aansluiten ter linkerzijde en verder de komende 25 jaren de mond houden. Sinds ‘t Paarse ongeluk in de jaren ’90 rijdt deze partij continu (hoewel, niet in verkiezingsperiode) op de verkeerde weghelft. Dat vraagt om ongelukken.
Het zegt waarschijnlijk genoeg. De zoekterm ‘CDA basisinkomen’ levert slechts één verwijzing (!) op, en wel van maart 2014. Hierin reageert een zekere Raymond Gradus op een Franse blog, concluderend dat we met het basisinkomen van de regen in de drup geraken. Kortom, deze partij zal (kan?) mij niet verder helpen.
Nou ben ik opgegroeid in een christendemocratische regio/omgeving en thuis heb ik me daarin nooit gevoeld. Arbeid adelt ook hier nog steeds, en dat geeft per definitie geen ruimte aan een discussie over basisinkomen.
Zoals te verwachten is de VVD geen voorstander van het basisinkomen. Premier Rutte (de zelfverklaarde man zonder visie) zei er in november 2014 iets over. Hij stelde geen “taak voor de overheid te zien bij het verzorgen van inkomens. Volgens hem moet de overheid zorg dragen voor noodzakelijke collectieve voorzieningen. Burgers dragen daar aan bij via de belastingen.”
De “Volkspartij voor Vrijheid en Democratie” heeft in naam geen enkel verband met ideeën en beleid. Het is tekenend voor de warboel in de meeste VVD hoofden. Verheerlijking van werk (“je kunt ‘t, als je maar wilt!”) en marktwerking, afbraak van zorg, kunst en cultuur. Wat willen we nog meer? O ja, werk. In 2012 beloofde de VVD een banenboom voor 2040. Dan ben je toch niet van deze wereld.
Nou moet ik wel zeggen dat VVD-ers wel altijd de best gemutsten onder ons zijn. Heeft die zorgeloosheid misschien iets te maken met domheid en kortzichtigheid?
Ik kan er niet omheen. Met de PvdA en D66 in de slipstream is de VVD hoofdverantwoordelijk voor de actuele janboel. Een voorbeeld van de door mij gesuggereerde domheid? VVD standpunten van de laatste decennia zijn overgewaaid uit de VS, een land met een totaal afwijkende historie en cultuur! De aandacht is ook hier verschoven van maatschappij naar individu, van collectieve zorgstaat naar de utopie van marktwerking en econometrie. Traditie, normen en waarden worden ingeruild voor oppervlakkig scoringsgedrag en hedonisme.
Nee, tijdens een Nieuwe Verlichting zal de VVD waarschijnlijk in het donker zitten … Ondertussen zou men zich kunnen herbezinnen op het VVD-rolmodel van de succesvolle zakenman-/vrouw. Kijk en luister eens naar uiteenlopende, succesvolle ‘verderkijkers’ uit het zakenleven, zoals o.a. Herman Wijffels en Ricardo Semmler.
Zoals te verwachten was het resultaat van een zoektocht naar ‘basisinkomen’ op de PVV-website als wel het PVV Verkiezingsprogramma uit 2012 helemaal nul. Een partij die zich kenmerkt door een aantal gevaarlijke en oerdomme mantra’s verdient eigenlijk niet eens de moeite om je erin te verdiepen. Zonder een aantal essentiële schrappingen uit het programma en enkele stevige knievallen kan ik deze partij niet accepteren.
De grootte en populariteit van de PVV vind ik beangstigend. Het zou mooi zijn als de PVV-stemmer iets meer moeite zou willen doen om feiten, fictie en fabels gescheiden in te zamelen. De hoop is gevestigd op een effectieve strategie en middelen waarmee de PVV-kiezer kan worden overtuigd dat er alternatieven zijn.
In deze fase heb ik weinig tijd en zin om de mening van de overige partijen te checken. Ze zijn momenteel ook te klein om enig gewicht in de schaal te kunnen leggen. Als er relevante aanwijzingen zijn en/of bij twijfel over een mogelijke meerderheid in de Staten Generaal zullen de overige partijen uiteraard worden meegenomen in het onderzoek.
Wat vind ik van de politiek?
Momenteel ben ik geen lid van enig politieke partij. Er is niet één programma waar ik mij volledig achter kan scharen. Ik ben allergisch voor domheid, stroperigheid en dogma’s en politiek op basis van religie. Dat ik de rechterzijde, die het individu en plat hedonisme verheerlijkt, niet veel goeds voor de maatschappij toedicht wordt ook wel duidelijk.
Links is over het algemeen te streng in de leer en laat regelmatig flinke steken vallen. Men kijkt teveel naar verleden, heden en het volgend jaar en ziet arbeid/werk als hoogste prioriteit. Men ontneemt zichzelf het zicht op een alternatieve samenleving.
Ik zie enige analogie met de ontwikkelingen op het gebied van de AOW. Waar ik in 1984 tijdens mijn marketingstudie al werd geconfronteerd met een omgekeerde piramide in de demografische opbouw ten tijde van mijn pensioenleeftijd en de voorspelling dat er tegen die tijd misschien niet genoeg geld zou kunnen zijn om enige sociale zekerheid te waarborgen, heeft de politiek over de volle breedte liggen slapen! Als ook zij in 1984 was begonnen met het langzaamaan verhogen van de AOW leeftijd hadden we een hoop ellende minder gehad.
Het is slechts één voorbeeld van de heersende nul-visie en/of tunnelvisie. Over 20 tot 30 jaar staan ze er weer allemaal bij en kijken er naar: een veranderde samenleving. Hoe heeft het toch kunnen gebeuren? Of nog erger: zie je wel, ik zei het toch?
Het wordt me door de heren en dames politici erg moeilijk gemaakt om positief te blijven denken over de toekomst in het algemeen en in het bijzonder de mogelijkheden van een basisinkomen. Ik was al niet te enthousiast maar ik vraag me ook in dit verband af of we eigenlijk nog wel te maken hebben met reële volksvertegenwoordigers. Ik moet toegeven dat ik Wilders wel eens bewonder om het feit dat ie zijn nek überhaupt durft uit te steken, de onderwerpen ten spijt. Het kabinet sleurt (of misschien beter: sleurde, na de gewijzigde verhoudingen in de Eerste Kamer) het ene na het andere gebrekkige voorstel door de Kamers, terwijl de oppositie zich nauwelijks roert. Althans, ik merk er veel te weinig van.
Ik stel voor dat het Journaal in een vaste rubriek vóór het Weer elke dag het stemgedrag van Kamerleden gaat presenteren. Met een kort overzicht van wat wordt gezegd en wat vervolgens is gedaan. 2 tot 3 minuten per aflevering is voldoende. Na verloop van tijd wordt het vanzelf opgepikt. In zijn algemeenheid, maar zeker ook door politici. Nu staan ze meteen klaar voor elke journalist bij publicatie van de zoveelste manke peiling van Maurice de Hond.
Nu ik toch in de buurt ben maak ik even een klein uitstapje naar de NPO. Een complete restauratie is nodig. Volg een soort BBC-model: reclame weg, verplichte omroepbijdrage (iedereen heeft een TV, dus hoef je niet te controleren), ter zake doende documentaires en informatie voor burgers. Voor mijn part van 3 naar 2 zenders of zelfs maar één. Jongeren kijken toch al veel minder televisie. Het NOS Journaal staat weer gewoon stil en beperkt zich strikt tot de feiten. Geen lachjes, geen mening. Een flinke reshuffle van de publieke omroep is wel degelijk een politieke keuze en maakt deel uit van mijn ideeën over de Nieuwe Verlichting. Het verdient derhalve een betere uitwerking. Later dus meer.
Ik bespeur enorm veel onrust, bij mezelf en in de samenleving. We laten ons in slaap sussen of om de tuin leiden door mensen die van economie een wetenschap maken, door een lachebekje en een kabinet met een volstrekt eigen agenda. Hoe je het monster ook benoemt, het is al jarenlang bezuinigen wat de klok slaat. Oorzaak? Neoliberale gedachten die finaal uit de bocht vlogen en nog steeds vliegen. Oplossing? De burger betaalt. Investeren? Ho maar. De inkomensongelijkheid blijft maar groeien. De top (waar toch het meeste te halen valt, zou je zeggen) wordt ongemoeid gelaten in recente belastingplannen. De oppositie is tandeloos.
De rechter vleugel wordt verblind en versplinterd door geloof in een goddelijke macht, een individueel nirwana en/of maatschappelijke waarden en normen uit vervlogen jaren. Links krijgt de rijen niet gesloten.
De Haagse kaasstolp en haar Hilversumse pendant zitten potdicht. Van twee kanten niet doordringbaar cirkelen altijd dezelfde mensen om elkaar heen. Ze houden elkaar in een wurggreep en niemand durft stappen te zetten. Ergo, zowel van de politiek als de media valt weinig tot niets te verwachten. We zijn op onszelf aangewezen.