Goed, even genoeg over definitie en motivatie. Er is genoeg aanleiding om serieus na te denken over introductie van het basisinkomen. Wat zullen critici als eerste zeggen nadat ik heb uitgelegd wát het basisinkomen eigenlijk is? Da’s nogal wiedes: “Waar betaal je het van?”. De volgende stap zal dan ook moeten zijn om enige financiële onderbouwing te vinden én om feiten/wapens in handen te krijgen om criticasters en ongelovigen de mond te snoeren.

Goochelen met cijfers

Op de website van Rode Reus vind ik een nogal rommelige uitleg over basisloon. Ik bespaar mezelf en de lezer even de details en pik er één alinea uit:

In plaats van 67 Miljard kosten om mensen gedeeltelijk zelfs onder de Europese armoede norm weg te laten kwijnen, kost in een eerlijk delen iedereen loon naar werken samenleving de regeling maar 22 Miljard, en heeft iedereen netjes minimumloon en gezinnen dus 2x minimumloon, en het kost nog geen derde van wat de sociale zekerheid nu kost, met alle huisuitzettingen en andere ellende van dien! Bedenk nu even dat die 67 miljard goed is voor minimumloon voor ALLE op dit moment werkeloos thuiszittenden tussen de 15 en 65!

Het cijfergegoochel laat ik voor wat het is, maar kort door de bocht kan (wil?) ik hieruit concluderen dat mijn eis om het minimaal kostenneutraal te kunnen doen ruim wordt overboden. De kosten zouden zelfs maar 33% zijn …

Nu geloof ik niet in sprookjes en het hoeft ook niet mooier te worden voorgespiegeld dan het is. Laat ik ’t op maximaal kostenneutraal houden en verder op zoek gaan om cijfermateriaal op tafel te krijgen.

De Belgische variant

Aan de hand van een kritisch Belgische economieblog over de kostprijs van een OBi krijg ik wat meer houvast. Op de volgende onderdelen zijn besparingen te realiseren:

• Uitkeringen
• Pensioenen
• Personeel/ambtenarensalaris
• Afschaffing belastingvrije som
• Overige sociale uitgaven

Een cijferstaatje vertelt me dat een OBi van € 1.000 per persoon € 103 miljard kost. Aan het einde van de blog is de schrijver erg sceptisch over de betaalbaarheid van invoering:

• een OBi van € 1.000 per maand voor elke Belg kost           103 miljard
• het totaal aan bovengenoemde ‘besparingen’ is                   67 miljard

          —————

• het financieringstekort bedraagt dus                                   35 miljard

Vergelijk deze € 1.000 eens met de EU/CBS OBi norm van € 1.420. De schijn van onbetaalbaar-heid neemt er helaas alleen maar mee toe. Het ziet er op het eerste oog dus niet goed uit voor Obi. Ik mis nog wel wat cijfers. Wat te denken van:

• Diverse belastinginkomsten (naast BTW en vennootschap ook op vermogen en winst)
• Allerlei toeslagen komen te vervallen
• Kostenbesparing bij de overheid
  • Onroerend goed (minder mensen, minder huisvesting)
  • Administratieve organisatie (minder regels en controle)
  • Diverse middelen
  • Effectieve automatisering (o.a. ook minder software licenties)
• Dalende productiekosten = dalende prijzen = verhoogde koopkracht
• Verminderde mobiliteit
•  …

U ziet, het lijstje is niet compleet. Ik voorzie nogal wat spitwerk en dat wordt dan ook naar een vervolgdocument doorgeschoven. In een serieus te nemen plan (van wie eigenlijk?) zullen in elk geval álle mogelijke bronnen moeten worden meegenomen. Ook zal het moeten gaan om keiharde feiten en staafbare berekeningen, niet om wensdenken en jezelf rijk rekenen.

Bijstandsnormen per 1 januari 2015

Ik haal even de actuele bijstandsnormen erbij. Het wemelt van de afkortingen! Het is een indicatie hoe ingewikkeld het systeem is geworden. Ik zie de vele extra kosten voor de overheid al opdoemen: administratie, controle, etc.  

Per 1 januari 2015 worden de AOW, Anw, WW, WIA, WAO, ZW, TW, Wajong, Participatiewet (voorheen WWB), IOAW en IOAZ aangepast als gevolg van de stijging van het wettelijk minimumloon per 1 januari 2015.

Dit komt doordat deze uitkeringen gekoppeld zijn aan het wettelijk minimumloon. Het minimumloon stijgt per 1 januari a.s. van € 1.495,20 naar € 1.501,80 bruto per maand.

Tabel: Bijstandsnormen per 1 januari 2015
Leefsituatie	Leeftijd	Hoogte bijstandsuitkering
Gehuwd of samenwonend	21 jaar tot AOW-leeftijd	100% van het minimumloon (samen)
Alleenstaande	21 jaar tot AOW-leeftijd	70% van het minimumloon
Alleenstaande ouder	21 jaar tot AOW-leeftijd	70% van het minimumloon + extra kindgebonden budget (alleenstaande ouderkop)
Jongeren	18 tot 21 jaar	Uitkering wordt afgeleid van de kinderbijslag

Het aantal mensen in de bijstand is volgens het CBS in mei 2015 gestegen tot 443.000.

Flexibilisering, werkloosheid en ZZP

Flexibilisering is de natte droom van vele politici, statistici en bedrijven. Uit een recente publicatie van CBS/TNO blijkt dat het aantal flexwerkers is gegroeid naar 24% en het aantal ZZP-ers naar 12%. Lijkt allemaal heel modern, maar is vooral het resultaat van platte bezuiniging en stimulatie van de overheid om mensen de zelfstandigheid in te sturen. Het overgrote deel van beide groepen levert m.i. stevig in op het inkomen per huishouding.

Jammer genoeg kan ik geen recente gegevens vinden, maar in deze publicatie uit 2013 was slechts 50% van de ZZP-orderportefeuille gevuld. Anders gezegd zit dus 50% zonder enige vorm van inkomen! Er is immers ook geen sociaal vangnet. Eigen schuld, dikke bult, zeggen de neoliberalen.

Dan hebben we het nog niet gehad over de zelfstandigenaftrek die onder druk staat of een verwaarloosde pensioenopbouw of onbetaalbare arbeidsongeschiktheids-verzekering. Behalve als goedbetaalde consultant of advocaat is ZPP-en over het algemeen zeker geen vetpot. Sterker nog, vele ZZP-ers leven royaal onder de bijstandsnorm. ZZP-ers Zonder Werk worden ook niet mee genomen in de werkloosheidscijfers:

Van de 12,7 miljoen mensen tussen de 15 tot 75 jaar hadden er in april 8,3 miljoen een betaalde baan. Dat is 65,4 procent van de bevolking. Afgelopen maand waren in totaal 625 duizend mensen werkloos: zij waren beschikbaar voor en op zoek naar een baan, maar konden er geen vinden. De overige 3,8 miljoen mensen tussen 15 en 75 jaar hadden geen baan en waren daar ook niet naar op zoek. Dit is de zogeheten niet-beroepsbevolking.

Volgens de website Ik word ZZP-er telde Nederland in 2014 bijna 880.000 zzp’ers. Daarvan is 62% man en 38% vrouw en het aantal zzp’ers met een baan in loondienst naast een onderneming is ongeveer 15%.

Rekenend met al het voorgaande zitten er dus meer dan 400.000 ZZP-ers zonder werk (en inkomen …) en stijgt de werkloosheid naar ruim 1 miljoen! Samen met de bijstandsontvangers komen we op zo’n 1,5 miljoen mensen ofwel 8% van de gehele Nederlandse bevolking …

Denk even terug aan deze 8% voor als u verderop mijn voorspelling onder Conclusies & Aanbevelingen -> Klassenindeling leest …