Bijna vanzelfsprekend zou ik niks liever doen dan me exclusief bezighouden met muziek. De wereld is echter en helaas meer dan alleen dat en het lukt mij gewoonweg niet om er afstand van te nemen. Het leven is dan wel verrukkelijk volgens Remco Campert, maar de dagelijkse praktijk kan erg weerbarstig zijn.

De roep van mijn eigen sores wordt stelselmatig overstemd door ontwikkelingen in maatschappij en wereld. Zo zou ik kunnen inzoomen op de vele andere onderwerpen die me bezighouden, zoals mijn eigen kijk op ons brein, een verhandeling over ‘De Volmaakte Mens’ (een schitterende VPRO-HUMAN documentaire) of sociaaleconomische thema’s als kanteldenken, duurzaamheid en basisinkomen.

Een substantieel deel van mijn Verbeelding heeft te maken met laatst genoemd onderwerp. Ik heb me voorlopig vastgebeten in het basisinkomen en ben vertrokken op een interessante ontdekkingsreis. Naar wat voor de meesten een soort Verweggistan is, of zelfs totaal onbekend terrein. Zelfs Tolkien stuurde Frodo op een minder uitputtende tocht, ben ik bang. Nee, het gaat lang duren.

Daarentegen is er een groeiende fellowship, die wordt gevormd door mensen van naam en faam als Ewald Engelen, Rutger Bregman, Herman Wijffels, Jan Rotmans en Arjo Klamer. Ik ben verre van praktiserend katholiek, maar Paus Franciscus is een held. Zo wil hij straks op de komende klimaattop meepraten over de waarde van de aarde en hij wil inkomensongelijkheid terugdringen. Tja, wie heeft daar iets tegenin te brengen?

Tijdens een verkenningsvlucht werd duidelijk dat vele factoren een rol spelen. Naast bubbeleconomie, inkomensongelijkheid en ‘delen in plaats van kopen’ zijn onder andere duurzaamheid, milieu en vergrijzing aandachtsgebieden uit een enorm sociaaleconomisch spectrum. Een masterplan met een aantal tussenstappen zal nodig zijn. Kleinere pilots en cases bouwen om effecten te meten is prima.

Hoe dan ook, het is utopisch te denken dat invoering van het basisinkomen op nationaal, laat staan Europees of wereldniveau, binnen afzienbare tijd kan worden geregeld. Tenzij eerder apocalyptische tijden aanbreken. Zolang dat echter niet het geval is zal een ieder die zich over dit onderwerp buigt zijn of haar ‘ik’ moet vervangen door ‘mijn nageslacht’. We zullen onszelf moeten wegcijferen om de toekomst veilig te stellen.

Als je de wereld op een afstandje beschouwt hebben we eigenlijk geen keuze. In principe is er van alles genoeg. Een pas op de plaats, herverdeling van voedsel en grondstoffen en het wegwerken van de toenemende inkomensongelijkheid zijn nodig om onze leefomgeving voor langere tijd te garanderen. Een betere en concretere stap dan invoering van het basisinkomen is vrijwel ondenkbaar op weg naar een dergelijk tijdperk van Verlichting.

Zoals gezegd, het karakter van het onderwerp vraagt om een afstandelijke beschouwing. Indachtig al het voorgaande is mij dit onderwerp wel toevertrouwd, toch? Ik vind noch mezelf noch mijn medemens belangrijk genoeg om een betere toekomst in de weg te staan.

De discussie over basisinkomen kan alleen zuiver worden gevoerd als een enorme paradigmaverschuiving, een enorme mindshift plaatsvindt. De term ‘arbeid’ als aanduiding voor menselijke activiteit moet worden afgeschaft en vervangen door een nieuwe: ‘waarde voor de maatschappij’ of beter: ‘sociale bijdrage’.

Aurora is de dageraad, het begin van een nieuwe dag. Hoe kun je die nou beter beginnen dan met een frisse, dwarse kijk op de wereld? Ook een flinke kater in de morgen kan aanleiding geven het roer om te gooien. Misschien dat een Grexit het betreffende land juist de ruimte biedt voor een Nieuwe Verlichting?
Het basisinkomen is misschien wel de beste kapstok om na te denken over de toekomst van onze samenleving. De mensheid is belangrijker dan de mens. Of: de evolutie is belangrijker dan wij. Of nog iets dichterbij: de volgende generaties zijn belangrijker dan ik. Met deze gedachte doe ik een beroep op u en zo veel mogelijk collega-stervelingen om op te komen voor de toekomst.