Vooropgesteld, deze paragraaf is niet gebaseerd op diepte-analyse, maar slechts op gut feeling. Het is zeer speculatief en er zijn verder geen mogelijke oplossingen, berekeningen en maatregelen in verwerkt! Een beetje opstoken kan geen kwaad, toch?

Bij of na invoering van het basisinkomen ontstaat langzamerhand een nieuwe klassenindeling:

Een deel van de maatschappij, wat ik voor het gemak maar even basisklasse noem, zal haar OBi innen, genoegen nemen en verder slechts achterover leunen. Er valt weinig tot geen tegenprestatie ofwel een soort return of investment te verwachten. Een prestatieplicht is overbodig. Er verandert in feite niet veel t.o.v. de huidige situatie. Een deel van de maatschappij (vroeger, nu en later) krijg je nu eenmaal niet ‘aan de praat’. Buiten de maandelijkse verstrekking van 1 x OBi verder geen tijd, geld en energie in steken. Alle moeite die wordt genomen (door veel mensen en met alle mogelijke middelen) om deze groep te controleren en eventueel straffen is zinloos en prijzig en kan achterwege worden gelaten.

Ook in de bovenklasse zullen zich geen significante wijzigingen voordoen. Deze groep blijft de mensen vertegenwoordigen die vanuit een sterke persoonlijke drive of ambitie iets neer willen zetten en/of rijk willen worden. Marktwerking kan blijven op plaatsen waarvoor het bedoeld is! Commerciële organisaties zijn geheel vrij om het OBi van hun werknemers (van CEO tot werkvloer) naar eigen inzicht en grenzen te vermenigvuldigen. Overigens, van oudsher vormden de adel en ‘oud geld’ hier het hoofdbestanddeel en een niet altijd even frisse, maar wel vrij stabiele factor. Conservatisme en filantropie gingen hand in hand. De term ‘patjepeeër’ wordt tegenwoordig nogal eens gebezigd. Een groot deel van de (financiële) zakentoppers van nu en de toekomst komen uit een lagere sociale klasse, die door de toegenomen welvaart in staat is gesteld om door te studeren. Het toegenomen hedonisme is m.i. deels van daaruit te verklaren.

Een spectaculaire metamorfose zullen we zien in de middenklasse, welke zeer gediversifieerd wordt en behoorlijke verschuivingen gaat laten zien! Voor de meeste mensen zal een basisinkomen zoiets zijn als een ‘basisbeurs’. Eentje die overigens niet hoeft te worden terugbetaald! De hoogte van een OBi+ inkomen (een aanvulling op OBi dus) hangt sterk af van zaken als persoonlijke (non-)ambitie en (on)mogelijkheden. De middenklasse kan worden geschaald naar de ambitie om (van redelijk tot veel) geld te verdienen.

• In Middenklasse I bevinden zich de mensen die tevreden zijn met wat ze hebben, een matige tot redelijke mate van ambitie kennen en/of keuzes baseren op de aloude en ongrijpbare ‘roeping’.
• In Middenklasse II zitten de hogere middeninkomens, verkregen middels een hogere verdien-ambitie. Om allerlei, zowel materiële als immateriële wensen te vervullen of als tussenstap op weg naar de bovenklasse.

De primaire en quartaire sector worden bevolkt door mensen met zoiets als een ‘roeping’. De beroepskeuze is daardoor vrij bewust en de daarmee samenhangende inkomsten worden over het algemeen geaccepteerd.

In de secundaire en tertiaire sector daarentegen is het veelal ‘werken om te leven’. Men is zich daar ook goed van bewust en voelt zich, aangedreven door de druk vanuit de met geld opgestookte machinekamer, ‘gedwongen’ om een liefst zo ruim mogelijk inkomen te hebben om aan eigen en andermans idealen te voldoen. Let wel, men heeft wel degelijk ambitie en idealen, maar bij een basisinkomen verdwijnt de must om dat in deze sectoren te moeten vergaren.

Ziedaar, de primaire sector zal, mede door ontwikkelingen in o.a. milieubewustzijn, duurzaamheid en biotechnologie, zich mogen verheugen op een hernieuwde belangstelling. En de quartaire sector, een mix van diensten van overheid en private sector, zal enorm gaan groeien! Bij een basisinkomen (en daarmee zeer waarschijnlijk samenhangend een 180 graden draaiende visie op de maatschappij) zullen meer mensen kiezen voor een andere invulling van hun leven. Wordt het politie of justitie, zorg en welzijn, onderwijs of wetenschap?

Vooral de creatieve sector, zoals in kunst en cultuur, zou wel eens een enorme ontwikkeling kunnen doormaken. Met een ‘uitgebreidere Beeldende Kunstenaars Regeling nieuwe stijl’ zullen veel meer mensen ruimte willen en kunnen geven aan de ontwikkeling en exploitatie van hun creatieve talenten. De wens als vader van de gedachte? Misschien wel, maar zo irreëel is dit plaatje volgens mij niet.